Wietnam jest jednym z najbardziej różnorodnych krajów Azji. My szczególnie lubimy jego północną część - bogata tradycja, górzyste tereny zamieszkałe przez liczne mniejszości etniczne, cudowna natura, niezwykłe tarasy ryżowe, rajskie wysepki, autentyczność i brak autokarów z turystami - dla nas to właściwe miejsce na prawdziwą przygodę ale do rzeczy:
11 FAKTÓW O WIETNAMIE
1. Długi i wąski – taki jest Wietnam dopiero od 1979 r.
Powierzchnia Wietnamu (331 210 km²) jest porównywalna z Polską (312 000 km²), jednak zamieszkuje go ponad 95 milionów osób, a z uwagi na jego unikalny kształt litery „S” dystans pomiędzy północą i południem, to odległość porównywalna do tej, jaka dzieli Warszawę z Atenami. Warto zaznaczyć, że obecny kształt Wietnamu istnieje dopiero od 1976 roku, kiedy została utworzona Socjalistyczna Republika Wietnamu. Wcześniej Wietnam podzielony był na dwa państwa: Komunistyczny Wietnam Północny ze stolicą w Hanoi oraz Demokratyczny Wietnam Południowy ze stolicą w Sajgonie. Do dzisiaj pomiędzy północą a południem widoczne są ogromne różnice zarówno gospodarcze, mentalne, jak i przyrodnicze.
2. Gdy w styczniu na południu temperatura wynosi ponad 30 stopni, na północy może nawet spaść śnieg
Wietnam posiada kilka stref klimatycznych, co przekłada się na duże zróżnicowanie w pogodzie, która szczególnie różni się pomiędzy północą a południem. Gdy na południu panują idealne warunki (od grudnia do maja), na północy może być zimno, mokro, a nawet może spaść śnieg (grudzień-luty) i odwrotnie, kiedy na południu pada, na północy jest słonecznie, a temperatury są przyjemne. Z tego też powodu nie jest najlepszym rozwiązaniem łączenie północy i południa w czasie jednego wyjazdu.
.jpg)
3. Wietnam jest domem wielu kolorowych mniejszości etnicznych
Oficjalnie przez rząd uznaje się 54 grupy. Największą grupą etniczną są Wietnamczycy nazywani Viet lub Kinh - stanowią około 90% wszystkich mieszkańców Wietnamu. Pozostałe najliczniejsze „ludy” to m.in. Tay, Thai, H'mong i Khmer. Mniejszości te znane są głównie z niezwykle kolorowych strojów. Najwięcej można ich spotkać na północy przy granicy z Chinami, gdzie ludzie prowadzą tradycyjne życie w górskich wioskach otoczonych spektakularnymi krajobrazami.
4. W Wietnamie pogrzeby odbywają się na polach ryżowych
Będąc w Wietnamie, może zaskoczyć Cię lokalizacja nagrobków. Dzisiaj jest już wiele publicznych, zorganizowanych cmentarzy jednak widoczne na polach ryżowych, pod górami czy w pobliżu domostw pojedyncze groby są powszechnym widokiem. Pielęgnacja nagrobków jest już drugorzędną spraw, najistotniejsze jest usytuowanie, które musi odpowiadać preferencjom zmarłej osoby i zasadom feng shui. Do trumny najczęściej wkłada się kilka osobistych rzeczy zmarłego np. listy czy miseczkę do ryżu. Wietnamczycy wyznający filozofię konfucjańską często odprawiają dwa pogrzeby. Po okresie około 3 lat zmarły jest wykopywany, oczyszczane są jego kości i przenoszone do miejsca ostatecznego pochówku – często jest to grób rodzinny.
5. Wietnam to komunistyczny, ale przedsiębiorczy kraj
Wietnam posiada komunistyczny rząd, a czerwone flagi z żółtym sierpem widoczne są na każdej ulicy. W muzeach i historycznych miejscach utrwalany jest przekaz wybawicielskiego komunizmu i wszechobecny jest wizerunek jego wprowadziciela – władcy Ho Chi Minh. Jednak w praktyce Wietnamowi bliżej do kapitalizmu. Przedsiębiorczość Wietnamczyków sprawiła, że niemal wszyscy mają tutaj swoje małe „biznesy”, a bezrobocie wynosi 2,5%. Wiele osób świadczy usługi mechaników czy sprzedaje drobne rzeczy. W Wietnamie jest również swoboda podróży i przepływ informacji ze świata.
6. W 2019 roku Wietnam odwiedziło 18 milionów turystów
Dla porównania Tajlandia została odwiedzona przez 42 miliony turystów.
7. Wietnam będący drugim co do wielkości producentem ryżu na świecie zachwyca trasami ryżowymi
Wietnam jest drugim co do wielkości producent ryżu na świecie. Nie dziwi więc fakt, że przepiękne tarasy ryżowe przyciągają jak magnes. W Wietnamie tworzone są one w taki sposób, aby umożliwić wzrost upraw wzdłuż stromych zboczy górskich, co przekłada się na imponujący krajobraz. Szacuje się, że tarasy ryżowe w Sapa (jedno z najbardziej popularnych miejsc w Wietnamie) zostały stworzone już w XV wieku i uznawane są za najpiękniejsze. Jednak w naszej opinii najpiękniejsze tarasy ryżowe można znaleźć w prowincji Yen Bai, zresztą na portalach stockowych zdjęć z najpiękniejszymi tarasami ryżowymi, wielokrotnie to właśnie zdjęcia z prowincji Yen Bai błędnie promują Sapa, Północną Tajlandię czy nawet Bali.
8. Po wietnamsku trudno rozmawia się nawet Wietnamczykom
Język wietnamski jest językiem tonalnym, a jego słowa składają się z jednej sylaby, co powoduje trudność w komunikacji nawet samym Wietnamczykom. Najdłuższe słowo ma 7 liter – „nghiêng” – „skłonny”. Każda sylaba ma swój ton, a tony zmieniają znaczenie słów. Dla przykładu słowo Pho, które oznacza najbardziej popularną wietnamską zupę, przy innym tonie oznacza „prostytutka”, a jeszcze przy innym „droga”.
9. Wietnam wcale nie jest krajem buddyjskim - większość Wietnamczyków praktykuje mieszankę kultu przodków
Szacuje się, że w Wietnamie ponad 40% populacji wyznaje tradycyjne religie plemienne. Prawie 30% uznawanych jest za ateistów, a w niespełna 17% to buddyści. Tu również przejście pomiędzy poszczególnymi religiami jest płynne, a przynależność do jednej religii nie wyklucza wyznawania innej. Wyjątkiem jest chrześcijaństwo. Na południu kraju można spotka kościoły katolickie, a wyznawców chrześcijaństwa przybywa. W Wietnamie mówi się, że ludzie zostają katolikami w imię sprzeciwu wobec władzy. Osoby te mają wpisaną adnotację o swoim wyznaniu w dokumenty i nie mają możliwości otrzymania pracy w urzędzie.
10. Nguyen to wietnamski Kowalski
Nazwisko to nosi 40% mieszkańców Wietnamu, a swoją popularność zawdzięcza dynastii Ngueyen, która sprawowała wieloletnie rządy. Rodzina ta w historii Wietnamu pojawiała się już w XIII wieku, pierwszym planującym był cesarz Gia Long, koronowany w 1802 roku, a ostatnim Bảo Đại, zdetronizowany w 1955 roku.
11. Długie i wąskie domu królują w Wietnamie
W Wietnamie powszechny jest widok wielopiętrowych, wąskich budynków. Ów schemat budownictwa był odpowiedzią na system podatkowy, w którym wysokość podatku od nieruchomości zależna była od długości budynku. Najczęściej na parterze znajdują się rodzinne biznesy jak sklepy czy restauracje, a na wyższych piętrach pomieszczenia mieszkalne.
37 CIEKAWOSTEK O WIETNAMIE
POWSZECHNE ZWYCZAJE
1. Na Północy Wietnamu, w górach nadal żywa i autentyczna pozostaje tradycja tragów. Są one nie tylko punktem wymiany handlowej, ale także miejscem utrzymywania relacji społecznych pomiędzy mniejszościami etnicznymi. Na targu sprzedaje się głównie bydło, świnie, warzywa i wódkę ryżową. Niektóre grupy etniczne idą nawet przez całą noc z bydłem czy warzywami, aby w okolicach 6:00 zjawić się na targu.
2. W restauracji zapomnij o europejskich manierach. W Wietnamie je się głośno, a resztki jedzenia, serwetki i niedopałki papierosów lądują pod stół.
3. Jeżeli w nowym dniu jesteś pierwszym klientem, targuj się do woli. Sprzedawcy na ulicy wierzą, że pierwszy klient jest wróżbą dobrego lub złego handlu na ten dzień. Zapewne otrzymasz dodatkową zniżkę na zachętę.
4. Po dniu spędzonym w Wietnamie przywykniesz do widoku mężczyzn, którzy namiętnie podciągają swoje koszulki i z dumą prezentują „piwne brzuszki”.
5. Jeżeli nie chcesz zostać uznanym za niegrzecznego, nie dotykaj głowy Wietnamczyków – szczególnie tego nie lubią, gdyż są przekonani, że właśnie tam skrywa się ich duch. Za nieuprzejme uznawane jest również wskazywanie do kogoś palcem i klepanie w ramię.
6. Wietnamczycy kochają ptaki. Przechadzając się po wietnamskich drogach, na pewno usłyszysz śpiew kanarków czy słowików dobiegający z powystawianych w oknach, balkonach i restauracjach klatek.
7. W Wietnamie największym komplementem jest powiedzenie do kogoś, że ma jasną karnację.
8. Najczęściej kupowaną pamiątką w Wietnamie jest Nón lá, czyli stożkowy kapelusz zrobiony z liści palmowych. To nie tylko element odzieży. Kapelusz pełni uniwersalną funkcję. Chroni przed słońcem i deszczem, kobiety noszą w nim również zakupy z bazaru, albo chowają w nim twarz, gdy chcą się na chwilę zdrzemnąć.
9. Jak pokażesz Wietnamczykowi gest „trzymania kciuków”, zniesmaczy się, jakbyś pokazał mu środkowy palec. Wg. Wietnamczyków skrzyżowane palce przypominają żeńskie narządy płciowe.
10. W Wietnamie jak w kilku innych azjatyckich krajach zaobserwujesz długie paznokcie u mężczyzn. Wietnamczycy zazwyczaj zapuszczają jeden paznokieć małego palca. W ten sposób chcą podkreślić swój status społeczny, ale paznokieć cząstko wykorzystywany jest do zadań praktycznych. Tutaj w nosie, uchu i zębach dłubie się publicznie.
11. W Wietnamie palenie dozwolone jest w każdym miejscu, a pali tu ponad 50% męskiej populacji. Niezwykle populara wśród miejscowych jest Thuoc Lao, czyli tradycyjna fajka wodna, w której pali się liście rośliny Nicotiana Rustica. Zawiera ona niebywale wysokie stężenie tytoniu. Jeden „buch” zaciągnięty przez białego człowieka potrafi zmiękczyć nogi, a nawet powalić na ziemię.
12. Wietnamski Nowy Rok, czyli święto Tet obchodzony jest w lutym bądź styczniu. Wietnamczycy korzystają z dwóch kalendarzy: gregoriańskiego i księżycowego. Na co dzień posługują się kalendarzem, gregoriańskim ale to kalendarz księżycowy służy do wyznaczania wietnamskich świąt.
13. W wietnamskiej kulturze mocno zakorzeniona jest wiara w to, że żółwie, smoki, lotos i bambus przynoszą szczęście.
TRANSPORT
14. W Wietnamskich miastach drogi to prawdziwa dżungla, w której każdy walczy o wymuszenie pierwszeństwa. Jak to w Azji jest tu wyjątkowo głośno, ponieważ wszyscy kierowcy do woli korzystają z klaksonu, a sygnały świetlne wydają się jedynie sugestią.
15. Mówi się, że Wietnam to królestwo skuterów. Tu na samochód stać tylko najbogatszych. Opłaty za ich posiadanie nierzadko wynoszą ponad 100% ich wartości. Więc Wietnamczycy masowo przemieszczają się na skuterach. Ministerstwo transportu podaje, że zarejestrowanych w Wietnamie jest 45 milionów jednośladów. Trzeba zaznaczyć, że widok 3 lub 4 osób jadących na jednym skuterze to norma.
16. Przechodząc w Wietnamie przez drogę, obowiązują te same zasady, co w wielu innych azjatyckich krajach. Przede wszystkim podążaj stałym tempem i nie wykonuj gwałtownych ruchów, co ułatwi pojazdom omijanie Cię oraz ustępuj pierwszeństwa wszystkiemu, co jest większe od Ciebie.
JEDZENIE
17. Podstawom wietnamskiej diety jest ryż. Jest on do tego stopnia oczywistym składnikiem każdego posiłku, że w wietnamskim języku słowo „ryż”-„co’m” jest synonimem słowa „jedzenie”.
18. Wietnamska kuchnia to kompozycja pięciu najistotniejszych smaków - kwaśny (drewno), gorzki (ogień), pikantny (metal), słodki (ziemia) oraz słony (woda).
19. Wietnam zaraz po Brazylii to drugi co do wielkości producent kawy na świecie oraz największy producent orzechów nerkowca (37% orzechów nerkowca na świecie pochodzi właśnie z Wietnamu).
20. Wietnam jest pełen egzotycznych owoców. Pitaja (smoczy owoc), Longan, Mangostan i Rambutan to tylko kilka występujących tutaj tropikalnych owoców.
longan_wietnam
21. W Wietnamie najczęściej jada się na ulicy. Przydrożnych, niepozornych barów jest tu mnóstwo. Są one głównie jednostanowiskowe i specjalizują się w jednej lub maksymalnie kilku potrawach. Klient po odebraniu swojego talerza posiłek może zjeść przy małym, plastikowym stoliku.
22. Wietnamczycy uwielbiają świeże jedzenie, dlatego na targu kupuje się głównie żywe zwierzęta (poza wieprzowiną i wołowiną).
23. Będąc w Wietnamie, spróbuj Rượu rắn czyli żmijówki - wino z marnowanym wężem w środku. Jest on tu niezwykle popularne, a w dodatku uznaje się je za bardzo zdrowe.
24. Wietnamczycy lubią piwo – spośród wszystkich alkoholi wybiera się go w 97%. Jego cena jest bardzo przystępna. Można było tu kupić najtańsze piwo świata - Bia hơi, które w 2009 roku kosztowało 50 groszy.
25. W każdej restauracji, w każdym wietnamskim domu i na ulicy nie zabraknie zupy Pho, której podstawowym składnikiem jest makaron ryżowy. Głównie serwowana jest w dwóch wariantach Pho Ga - z mięsem kurczaka oraz Pho Bo - z wołowiną. Dostępna jest również wersja wegetariańska z tofu.
Przyroda
26. W Wietnamie znajduje się najwyższy szczyt Indochin – Fanspisan (3 143 m n.p.m.), a imponujące pasma górskie znajdujące się na Północy Wietnamu zajmują 1/3 powierzchni tego kraju. Krasowe widoki są tu niezwykłe, jakby tysiące Maczug Herkulesa ustawionych blisko siebie, a zbocza gór zamieszkałe są przez liczne mniejszości etniczne.
27. Bawoły w Wietnamie symbolizują szczęście i dobrobyt. Wśród Wietnamczyków cieszą się niezwykłym szacunkiem, a ich pomoc jest niezastąpiona w rolnictwie, zwłaszcza przy uprawie ryżu.
28. W Wietnamie znajduje się 2 360 rzek, których łączna długość wynosi 41 900 km. 3 najpopularniejsze z nich to: Rzeka Czerwona - Sông Hồng, która w 2014 została uznana przez UNESCO za rezerwat biosfery. Swoją nazwę zawdzięcza niesionymi przez rzekę osadami zawierającymi duże ilości tlenku żelaza, który barwią jej wody na kolor czerwono-brązowy. Rzeka ta płynie również przez Chiny. Rzeka Perfumowa - Sông Hương tworząca 55 wodospadów. Jedna z teorii mówi, że nazwa wzięła się od kwiatów i pyłków kwiatowych pojawiających się na wodzie z początkiem wiosny. Rzeka Mekong, która na liście najdłuższych rzek świata zajmuje wysoką dziewiątą pozycję. Swoje źródło ma w trudno dostępnych, wysokogórskich obszarach Tybetu.
29. Szacuje się, że Wietnam w 25% pokryty jest lasem. Głównie są to lasy monsunowe równikowe i podrównikowe, które cieszą się dużym zróżnicowaniem biologicznym. Wietnam zamieszkuje go około 16% gatunków zwierząt.
30. Mówi się, że każdy podróżujący do Wietnamu chce odwiedzić zatokę Ha Long, na której rozsianych jest około 2 000 skalistych wysepek. Istne wyobrażenie raju. Wyobrażenia jednak mają to do siebie, że zazwyczaj weryfikowane są przez rzeczywistość. Każde miejsce traci swój urok w momencie, gdy spotyka się tam mnóstwo turystów, dlatego my w trakcie naszych wyjazdów do Wietnamu stawiamy na zatokę Lan Ha, sąsiadującą z Ha Long, oferującą dokładnie takie same widoki jak w Ha Long, ale odwiedzaną przez zdecydowanie mniejszą ilość osób.
Pozostałe ciekawostki
31. Wietnamska wojna była jedną z najdłuższych w historii świata. Trwała od 1954 do 1975 r. W jej wyniku zginęło ponad dwa miliony cywilów i milion żołnierzy, a wydano na nią około 200 miliardów dolarów. Obecnie Wietnamczycy zdają się nawet żywić sympatię do Amerykanów, mimo że skutki wojny odczuwają do dzisiaj. Szacuje się, że od jej zakończenia z powodu wybuchu min zginęło około 100 tyś. osób, a chemiczne środki, których używali amerykanie do niszczenia roślinności, do dziś mają negatywne skutki dla zdrowia Wietnamczyków.
32. W Wietnamie stopa bezrobocia wynosi mniej niż 2,5%. Wynik ten plasuje Wietnam w gronie kilkunastu krajów świata z najniższą stopą bezrobocia, a gospodarka wietnamska jest jedną z najszybciej rozwijających się w Azji.
33. W Wietnamie nie ma określonego minimalnego wieku, od którego można spożywać alkohol. Na świecie jest już niewiele krajów, w których kwestie te nie są unormowane.
34. W Wietnamie są trzy rodzaje tablic restrykcyjnych. Czerwone dedykowane są dla urzędników militarnych, które naturalnie są przepustką do zaparkowania w dowolnym miejscu i większej swobody na drodze, z niebieskich korzysta rząd, a dla obywateli zarezerwowany jest kolor biały.
35. Ciało pierwszego, wietnamskiego prezydenta - założyciela komunistycznego Wietnamu Ho Chi Minha zmarłego w 1969 roku zostało zabalsamowane i przedstawione w muzeum w Hanoi.
36. Kto nie chciałaby zostać milionerem? Żeby spełnić to marzenie, wystarczy wjechać do Wietnamu. 1 000 000 wietnamskich dongów to około 170 zł.
FILM Z JEDNEGO, Z NASZYCH WYJAZDÓW DO WIETNAMU:
